DE BOEKVERKOOPERS VAN NUL TOT NU

Zet één stap in onze winkel en je voelt ‘de geschiedenis’.
We staan op de schouders van hen die ons voorgingen; die deze plek in de loop der jaren hebben opgebouwd.
Daarom delen we graag de geschiedenis van onze winkel.

WIJK AB NUMMER 7  > STATIONSSTRAAT 131

Laten we beginnen met de geschiedenis van het gebouw waarin ons familiebedrijf nu al zo lang gevestigd is. In 1900 gaf winkelier Maas Dijkgraaf de opdracht tot de bouw van een pand om te gaan verhuren, aan de Stationsweg in Ermelo. Op 3 mei van dat jaar legde Johan Hendrik Abraham Knevel, de toen 4-jarige zoon van de architect Evert Knevel, de eerste steen. Tot 1905 heeft het pand gediend als hulppostkantoor voor Veldwijk. Daarna werd het gekocht door Hendrik Kruijver. Deze ondernemer uit Zaandam vestigde in 1904 een drukkerij annex boekwinkel achter het hulppostkantoor, en kennelijk gingen de zaken zo goed dat hij moest uitbreiden. Hij kocht dus het postkantoor en begon daar zijn Boek- Papier- en Kantoorboekhandel. (Dit was overigens concurrentie voor de Ermelosche Boekhandel die al sinds 1903 gevestigd was aan de Stationsweg 188.) In 1907 deed hij zijn zaak over aan de Harderwijker winkelier Hermanus Zwakenberg, die het bedrijf op zijn beurt in 1909 verkocht aan dhr. Klaas Lettinga. Lettinga noemde zijn zaak Boekhandel De Veluwe en verkocht er naast papierwaren ook rookwaren. Op 29 juni 1928 wordt de Stationsweg waaraan het pand staat officieel hernoemd tot de Stationsstraat. Het adres van de winkel is dan nog (Stationsstraat) Wijk Ab nummer 7. Het zal tot 11 februari 1938 duren voordat het adres verandert in het huidige adres: Stationsstraat 131.

IN DE FAMILIE - DE EERSTE GENERATIE

Voor het zover was, werd de winkel op 10 mei 1929 verkocht aan het eerste Riemer-familielid: de oom van Gerrit Riemer: Klaas Groen. Oom Klaas Groen was de man van Jo van Dooren; de tweelingzus van Gerrits moeder Marie. Oom Klaas verkocht ook studieboeken en zijn winkel werd ook wel Groen’s boekhandel genoemd. Oom Klaas was van alle markten thuis; hij verkocht naast een kleine collectie boeken van alles en nog wat in zijn winkel; van sierlijsten en schoonmaakmiddelen tot sigaren, verduisteringspapier en souvenirs. Hij was een échte ondernemer.

In maart 1940 komt neef Gerrit Riemer van Weesp naar Ermelo. Hij trekt bij zijn oom en tante in, aan Stationsstraat 131 en kan de kunst van het ondernemer-zijn op die manier mooi bij zijn oom afkijken.

Het eerste stukje informatie dat terug te vinden is over de boekhandel in combinatie met de naam Riemer, is een brief op briefpapier van de Nederlandsche Binnenlandsche Strijdkrachten (het verzet) van Gerrit Riemer aan zijn moeder Marie van Dooren in Weesp. Hij schrijft deze op 5 mei 1945 en geeft erin aan dat hij hoopt dat zijn moeder de brief zal ontvangen via een kapitein van de Nederlandsche afdeling van het Canadese leger. Ook vertelt hij in deze brief dat Ermelo op 18 april om half twee bevrijd is door de Canadezen en zegt hij tegen zijn moeder: “Ik hoop maar dat ik spoedig eens in Weesp kan komen, want u begrijpt, dat ik zo heel graag nu eens over de boekhandel met u wou praten. Nu Nederland vrij is, is alles ineens veel dichterbij gekomen.”

DE EERSTE DAG, HET EERSTE JAAR VAN DE TWEEDE GENERATIE

Zeventien dagen later, op 25-jarige leeftijd, fietst Gerrit Riemer in de vroege ochtend niet naar zijn baan bij het boekhoudkantoor W.A. Pronk in Harderwijk maar naar Stationsstraat 131 en opent daar voor het eerst de winkeldeur als Boekverkooper. Het is 22 mei 1945, ongeveer een maand na de bevrijding van Ermelo.

De winkel beslaat destijds 45m2 en is dus gevuld met souvenirs, kantoorartikelen, wandversieringen, rookwaren en een kleine voorraad boeken, aangezien het boek, zo pal na de oorlog, een schaars artikel is. De omzet van de eerste dag is hoopgevend: ruim veertig gulden. De eerste nieuwe voorraad wordt door Gerrit Riemer zelf uit Amsterdam gehaald. Hij fietst heen en weer op een fiets met houten banden. De klanten komen toch, ondanks de kleine voorraad. Dat is vooral te danken aan het feit dat Riemer het agentschap heeft verkregen van het blad TROUW, dat direct na de oorlog uit de illegaliteit weer 'bij daglicht' kan verschijnen. Ook het agentschap voor het Gelders Dagblad en het Ermelo’s Nieuwsblad wordt verkregen en zo komt praktisch heel lezend Ermelo in zijn zaak.

Op een ochtend, niet lang na de opening komt Jopie van Herksen de winkel binnen, samen met haar moeder. Ze is op zoek naar een baantje. Gerrit kent Jopie - de dochter van Dominee van Herksen – wel ‘van vrienden’ en kan de hulp kennelijk goed gebruiken, want hij neemt haar in dienst als zijn eerste winkelmeisje. Ook wordt Klaas Koopmans als werknemer in dienst genomen en met dit team wordt dat eerste jaar een goede omzet, waar een eerste verbouwing in 1946 mee gefinancierd wordt. Ergens tussen de bedrijven door slaat de vonk over tussen Jopie en Gerrit en na het behalen van zijn diploma ‘Erkend Boekhandelaar’ trouwt het stel op 2 maart 1949 en betrekt een gedeelte woonhuis achter en boven de winkel.

G. RIEMER BOEKVERKOOPER EEN BEGRIP

Tot 1951 blijft de winkel Boekhandel K. Groen heten en wordt daar bijgeschreven (G. Riemer). Daarna krijgt de naam Riemer stukje bij beetje de overhand. Het gaat van G. Riemer (Boekhandel K. Groen) naar G. Riemer Boekverkooper v.h. Boekhandel K. Groen (in ieder geval in 1953) en wordt tenslotte enkel G. Riemer Boekverkooper – Ermeloo. Met dubbel-o dus. In die tijd zweeft Nederland tussen de oude en de nieuwe spelling; mens werd nog geschreven als mensch en er was verschil tussen bedeelen en bedelen. Zonder principieel tegen de nieuwe spelling te zijn, kiest Gerrit toch voor de dubbel-o, als een knipoog-aanduiding dat zijn winkel een degelijk bedrijf van de oude stempel is. 

De Boekverkooper krijgt landelijk naam, doordat er wordt geadverteerd in het Gereformeerd Gezinsblad. De keuze van dat medium houdt verband met het kerklidmaatschap van het echtpaar Riemer en de winkel heeft dan ook een duidelijke specialisatie op het gebied van de Gereformeerde Theologie. Maar… de winkel staat daarnaast ook vol met allerhande andere genres boeken; Riemer kiest duidelijk voor het runnen van een álgemene boekhandel.

Vanaf dag één is daarbij de inkoopgedachte: 'liever 10 verschillende boeken dan twee stapels van 5 dezelfde'. De enorme diversiteit aan titels die hierdoor op voorraad zijn, wordt ook in de regio opgemerkt en gewaardeerd, en de klantenkring groeit. Als er in de jaren zeventig ook nog een afdeling klassieke LP's (later CD's) bijkomt, waarop dezelfde inkoopgedachte wordt toegepast, krijgt de Boekverkooper een nog duidelijker regionale functie. De klanten komen nu uit alle plaatsen tussen Amersfoort en Zwolle. De boekhandel staat bovendien bekend, in die tijd al, vanwege de gezellige sfeer. Tot ver buiten Ermelo en zelfs buiten Nederland kent men 'die gezellige boekhandel met zijn open haard'.  Zo ontstaat er naast een landelijke, ook een internationale klantenkring (emigranten in Canada, Australië, Zuid-Afrika en Indonesië), die per post bediend wordt. 

NOG MEER BOEKVERKOOPERS

Zowel privé als zakelijk gedijen de Riemers goed; terwijl Jopie (Joop) in het woonhuis bij de winkel voor het steeds groter wordende gezin Riemer zorgt (dochter Tine wordt in 1949 geboren en daarna volgen nog zeven kinderen) wordt in 1953 de inmiddels zo karakteristieke luifel op de pui geplaatst en op 9 november 1957 wordt de winkel heropend na een schijnbaar enigszins omvangrijke verbouwing. In 1963 wordt er bovendien een oud catechisatiegebouw - De Beukelaar - opgekocht in Hilversum en in zijn geheel verplaatst naar de Ermelo, waar het achter de winkel geplaats wordt als kantoor.  Een paar jaar eerder, in 1966, vrijwel direct na het afronden van haar middelbare school, wordt de oudste dochter Tine het eerste kind dat echt op de loonlijst komt te staan. Later volgen ook schoonzoon Heerco Walinga (man van Tine) (in 1972) en zoon Jan (1974) en in de loop van hun jonge jaren zullen alle kinderen van Gerrit en Joop werken/hand en spandiensten verlenen in het bedrijf. En uiteraard leveren er naast familieleden nog veel meer Boekverkoopers een bijdrage aan het opbouwen van deze bijzondere plek. Tot en met 2020 zijn dat er zo’n 220 geweest…  Tot slot vindt – vóór de crisis in de jaren 80 - in augustus 1979 één van de grootste verbouwingen plaats waarmee het winkeloppervlak wordt verdubbeld 225 naar 450 m2. De winkel wordt op dat jaar op 1 november heropend door burgemeester Veen.

Maar, zoals gezegd komt ‘de crisis’ eraan en in 1982 moet Gerrit Riemer met pijn in het hart een aanzienlijk deel van zijn personeel ontslaan in verband met de economische crisis van die jaren. De kinderen springen dan extra bij en zorgen dat het bedrijf overeind blijft. Eén personeelslid echter komt na deze moeilijke periode weer terug, en haar behoort sowieso een bijzondere vermelding toe; Greet (Greetje) Datema uit Putten. Zij treedt – net als schoonzoon Heerco – in 1972 in dienst bij De Boekverkoopers en blijft daar tot aan haar pensioen in 2021 werken.

Nog een klein raadsel: we weten niet wanneer de winkeldeur rood is geverfd en óók niet wanneer het een boerendeur is geworden. Mocht je zin hebben in een leuk onderzoekje; ga je gang! :)

DE LAATSTE BOEKVERKOOPERSJAREN VAN G. RIEMER – DRIE GENERATIES WERKEN SAMEN

In 1987 draagt Gerrit Riemer zijn bedrijf over aan zijn zoon Jan Riemer en diens vrouw Janny en schoonzoon Heerco Walinga en dochter Tine. Vanaf dat moment blijft het bedrijf gestaag doorgroeien. In deze jaren werken er 3 generaties samen in het bedrijf, want ook de derde generatie krijgt (zomer)baantjes en taken in het bedrijf. Zowel de kinderen van Jan (en Janny) als de kinderen van Heerco en Tine en hier en daar ook af en toe een neef of nicht werken in die jaren ook nog samen met hun opa Gerrit Riemer, die sinds de overdracht van de winkel nog steeds werkzaam is in het bedrijf als Boekverkooper extraordinaire en als beheerder van het antiquariaat dat hij samen met Frans Rasmussen heeft opgebouwd.

VAN ERMELO NAAR GRONINGEN & VAN G. RIEMER NAAR RIEMER & WALINGA

Vijf jaar later besluiten Heerco en Tine en Jan en Janny dat laatstgenoemden naar het hoge noorden zullen verhuizen om daar een tweede filiaal te openen; Boekhandel Ben Doornbos in Groningen wordt overgenomen. In Ermelo blijven dochter Tine en schoonzoon Heerco het ‘moederbedrijf’ runnen.  Op 22 oktober 1992 vindt de opening plaats en mét die opening wordt de naam van het bedrijf veranderd in Riemer & Walinga, Boekverkoopers.

Rond de eeuwwisseling neemt het voornemen van twee kinderen Walinga – Elise & Marieke – om te onderzoeken of een baan in de boekhandel in Ermelo iets voor hen zou kunnen zijn steeds concretere vormen aan. Elise neemt hierin de eerste grote stap door in 2001 in Amsterdam Media & Informatie Management te studeren (voorheen de Opleiding voor Boekhandel & Uitgeverij). Ze is daar wanneer ze gebeld wordt door haar ouders dat haar opa heel ziek is en niet lang meer zal leven. Gerrit Riemer overlijdt een paar dagen later – slechts een paar weken nadat hij zijn werkzaamheden  heeft neergelegd – op 4 december 2002.  Hij leefde 82 jaar en was 57 jaar Boekverkooper.

DE BOEKVERKOOPERSZUSSEN KOMEN ERAAN

Joop blijft achter in het huis en Gerrits familie zet het bedrijf voort. In 2004 vindt er een grote verbouwing plaats in de winkel in Ermelo, waarbij de kassa van voorin de winkel naar achteren wordt verplaatst en de luisterkelder en het paludarium dat in de winkel te vinden waren verdwijnen. De ouderwets gezellige huiskamersfeer wordt behouden en zelfs versterkt. Onder de directie van Heerco & Tine bloeit de winkel in Ermelo verder op en worden er talloze kleine en grote avonturen beleefd in de boekhandel. Auteurs geven lezingen, etalagewedstrijden worden gewonnen, concerten worden gegeven, klanten winnen overnachtingen en er vindt een groots ontbijt plaats midden tussen de boeken.

Vanaf 2007 zijn zowel Elise als Marieke ook een vast onderdeel van het Boekverkoopersteam. Ze hebben dan ook de intentie uitgesproken de winkel over te willen nemen. De invloed van deze nieuwe generatie is onder andere te zien in het assortiment: de zussen bedachten al jaren daarvoor dat ze in de winkel ook ruimte wilden maken voor allerlei (te) gekke producten en gadgets; de zogeheten ‘Things we Like’. In overleg met Heerco & Tine wordt daarom besloten om te stoppen met de verkoop van kantoorartikelen en meer ruimte te geven aan deze cadeauartikelen. Later wordt het assortiment ook nog uitgebreid met tassen en met spellen & puzzels. Zo wordt de winkel een cadeauboekhandel, en de klanten blijken dit erg te kunnen waarderen, want het bedrijf blijft groeien. Een andere ontwikkeling waar Marieke en Elise zich vooral mee bezig houden is de digitale. Riemer & Walinga bestaat niet meer alleen in Ermelo maar ook op het internet. Het bedrijf was één van de eerste winkels met een webshop en daar komen later ook de social media bij waarmee een kijkje wordt gegeven in wat er allemaal te vinden is en gebeurt Bij de Boekverkoopers. Maar de geur van de openhaard en de boeken, de smaak van het koekje bij de koffie en het geluid van de aangenaam krakende vloer kan daar natuurlijk niet ervaren worden en het devies van De Boekverkoopers is dan ook dat ze hun klanten graag helpen en informeren middels het internet maar dat ze ze vooral graag ontmoeten in de winkel.

GOED OM TE WETEN: RIEMER & WALINGA OF RIEMER BOEKHANDEL?

Na een vruchtbare samenwerking van 24 jaar scheiden de zakelijke wegen Heerco & Tine en Jan & Janny. Op 1 januari 2011 worden de twee winkels zelfstandig en gaat de winkel in Groningen verder onder de naam Riemer Boekhandel. Jan & Janny openen daarna samen met hun zoons Harmen en Gert-Jan nog twee andere franchisewinkels; één in Meppel en één in Amersfoort.

IN DE PRIJZEN

Het ondernemerschap van Heerco & Tine blijft niet onopgemerkt; in 2008  winnen zij de regionale titel Ondernemer van het jaar. En ondertussen blijft de bekendheid en ‘geliefdheid’ van de winkel in Ermelo groeien: in steeds meer lijstjes van ‘mooiste boekhandels’ is Riemer & Walinga te vinden. Ook lokaal is men trots op deze bijzondere winkel in het dorp. In 2015 ontvangen we de eerste lokale titel Winkel van het jaar / Mooiste winkel van Ermelo. (Deze titel wordt ook in 2023 weer gewonnen.)

DE VIERDE GENERATIE NEEMT HET ROER OVER - 2011 TOT HEDEN

In juni 2017, na 30 jaar directeurschap, doen Heerco & Tine de winkel over aan hun dochters Elise en Marieke. Een half jaar voor het overlijden van Joop Riemer, die in de vroege ochtend van maandag 15 januari 2018 op 92-jarige leeftijd overlijdt. Ze heeft dan zo’n 70 jaar bij de winkel gewoond en geleefd en was in de loop van die jaren een constante luisterende, zorgende en vrolijk ondersteunende factor voor haar man, kinderen en de paar honderd personeelsleden die in de loop van die decennia een plek hadden in het bedrijf. De soépen die ze maakte voor menig eetmoment waren beroemd. (John Flanagan, een auteur uit Australië kwam zelfs speciaal nógmaals op bezoek, vanwege ‘grandma’s pea soup’.)  Terwijl Heerco en Tine blijven werken in de winkel, zetten Elise & Marieke hun eerste stappen als directeuren. In 2018 wordt het kantoor compleet gerenoveerd en in 2019/2020 vindt een bijzondere verbouwing plaats; de vroegere keuken van het woonhuis wordt bij de zaak getrokken om de zogeheten Spellenkamer te creeeren en het woonhuis wordt compleet gerenoveerd.

In de Coronajaren en de jaren daarna doen De Boekverkoopers het even wat rustiger aan wat betreft het organiseren van allerhande activiteiten. Marieke en Elise focussen zich in deze tijd op ‘gewoon draaien’ om wat te bekomen van de Coronagekte en ruimte te creëren voor het ‘in de smiezen krijgen’ van de basis van het bedrijf, om dit ook goed te kunnen delen en communiceren met het hele team. In deze bijzondere tijd nemen Heerco & Tine op 22 augustus 2020 hun intrek in het compleet vernieuwde woonhuis bij de winkel.

De totale oppervlakte van de winkel is in 2024 ruim 300 m2 en er staan/liggen gemiddeld 160.000 producten op de planken/de tafels.

En er werken 10 enthousiaste Boekverkoopers! :)